DANH TƯỚNG PHẠM NGŨ LÃO
Phạm Ngũ Lão(1255–1320) là tướngnhà Trầntronglịch sử Việt Nam. Ông là người làng Phù Ủng, thị xã Đường Hào,Hải Dương(nay nằm trong huyệnÂn Thi, tỉnh
Hưng Yên).
Phạm Đình Hổtrong
Vũ trung tùy bútcó kể lại chuyện Phạm Ngũ Lão ra mắt
Trần Hưng Đạođại ý như sau: Hưng Đạo Vương thuộc tuỳ tùng đi qua Đường Hào thấy Phạm Ngũ Lão ngồi bên vệ con đường đang đan sọt. Quân quân nhân kéo đến, dẹp lối đi. Phạm Ngũ Lão vẫn ngồi thản nhiên, như không cân nhắc ai cả. Quân lính cầm giáo chui vào đùi bị ra máu mà ông vẫn không nhúc nhích, thấy vậy Vương dừng lại hỏi, bấy tiếng Phạm Ngũ Lão mới vấn đáp rằng đang nghĩ một câu vào binh thư đề nghị không để ý. Biết người dân có tài, è cổ Hưng Đạo đến ông ngồi cùng kiệu mang về kinh sư. Từ kia Phạm Ngũ Lão trở nên môn khách hàng của è Hưng Đạo.
Bạn đang xem: Chân dung phạm ngũ lão
vào hai trận đánh chống quân xâm lượcnhà Nguyên(1285-1288) Phạm Ngũ Lão lập được nhiều chiến công. Năm 1285, trong cuộc binh lửa chống quân Nguyên lần máy hai ông cùng với
Trần quang đãng Khảitiến tiến công Chương Dương, Hàm Tử, đập tan đội binh thuyền lớn lao của giặc với diệt quân
Nguyênchiếm đóng Thăng Long. Sau đó, Phạm Ngũ Lão được lệnh mang 3 vạn quân phục kích đánh địch sinh hoạt Vạn Kiếp, ngăn đường địch tháo chạy lên biên cương phía bắc và diệt được nhì phó tướng địch là Lý cửa hàng và Lý Hằng.
trong cuộc binh đao chống quân Nguyên lần sản phẩm công nghệ ba, Phạm Ngũ Lão cùng các tướng bày trận phục kích con đường rút lui của giặc trênsông Bạch Đằng, vào trận này quân công ty Trần bắt sống những tướng nhà Nguyên là Phàn Tiếp, Áo Lỗ Xích,Ô Mã Nhi. Phạm Ngũ Lão liên tục truy kích cánh quân của
Thoát Hoantrên con đường bộ.
Năm1290, vua
Trần Nhân Tônggiao đến ông làm chủ quân Thánh Dực, phong chức Hữu Kim ngô Đại tướng tá quân. Đến đời vua
Trần Anh Tông, ông được thăng tới chức Điện súy Thượng tướng tá quân, tước quan nội hầu.
Phạm Ngũ Lão đã bố lần chứa quân đi trừng vạc sự xâm chiếm, phá rối của quân Ai xả thân các năm 1294, 1297 cùng 1301; hai lần phái nam chinh đánh win quân
Chiêm Thànhvào các năm 1312 và 1318, buộc vua Chiêm là Chế Chí đề nghị xin hàng.
không chỉ tài năng về quân sự, nhưng ông còn giữ lại nhiều bài bác thơ về chí trai, lòng yêu nước. Hiện nay tác phẩm của ông chỉ với lại hai bài làThuật hoài(Tỏ lòng) vàVãn Thượng tướng tá quốc công
Hưng Đạo Đại Vương(Viếng Thượng tướng quốc công Hưng Đạo Đại Vương).
ngày 1 tháng 11 năm1320, Phạm Ngũ Lão mất, hưởng trọn thọ 66 tuổi. Vua
Trần Minh Tôngnghỉ chầu 5 ngày, đấy là một quánh ân ở trong nhà vua so với ông.
quần chúng. # xã Phù Ủng dựng đền rồng thờ ngay trên mặt nền nhà cũ của ông. Ông cũng khá được phối bái tại đền rồng Kiếp Bạc, Chí Linh,Hải Dươngtại thường thờ è Hưng Đạo.
Giới thiệu Hoạt động chăm môn, nghiệp vụCông tác trưng bày
Tin tức Trưng bày Trưng bày chăm đề
Nghiên cứu vớt Khảo cổ họcẤn phẩm
Dự án BTLSQG Thông tin hữu ích Hỗ trợ
Vương triều è trong lịch sử dân tộc Việt Nam, có rất nhiều đóng góp đặc trưng cho tiến trình cải tiến và phát triển đất nước, dân tộc. Triều Trần vẫn sản sinh ra các vị tướng tá tài, văn võ song toàn. Một tướng tá tài tiêu biểu vượt trội của triều è cổ là Phạm Ngũ Lão. Ông là vị tướng tất cả công bự trong 2 cuộc chiến chống giặc Nguyên Mông vào những năm 1285 cùng 1288. Điều sệt biệt, ông xuất thân là 1 trong những nông dân.
Phạm Ngũ Lão sinh năm Ất Mão (1255) tại làng Phù Ủng (nay thuộc huyện Ân Thi, thức giấc Hưng Yên) đúng vào lúc vương triều è cổ đang động viên sức dân toàn quốc chuẩn bị cho trận chiến đấu chống giặc Nguyên - Mông lần đồ vật 2. Ông thuộc tuổi cùng với Thượng tướng quân è cổ Nhật Duật, hoàng tử trang bị 6 của vua è Thái Tông, chú ruột vua nai lưng Nhân Tông, cũng là 1 danh tướng mạo kiệt xuất của vương vãi triều.
Thân vệ Đại tướng quân Phạm Ngũ Lão (ảnh minh họa).
Sinh thời, hai ông đều ngưỡng mộ và kính trọng đức độ, kỹ năng của nhau. Phạm Ngũ Lão thoạt tiên là gia tướng mạo của Hưng Đạo Vương è Quốc Tuấn. Thiết yếu những ngày tháng được rèn cặp bên dưới trướng Quốc công máu chế đã giúp ông trưởng thành và cứng cáp toàn diện, phân phát huy yêu thích văn võ của mình để sau này trở thành vị tướng tài năng kiệt xuất. Câu hỏi xuất thân của ông đã trở thành huyền thoại dân gian. Nam giới trai làng mạc Phù Ủng - Đường Hào thuở bé dại đã có chí khí không giống thường, tính tình khẳng khái. Lúc ở làng mạc có người đỗ tiến sĩ (Bùi Công Tiến) tổ chức ăn mừng, cả thôn kéo đến, riêng rẽ Ngũ Lão thì không. Người chị em hỏi con lý do không đến, Ngũ Lão thưa với mẹ: chí làm cho trai phải khởi tạo công danh rạng rỡ đất nước mà bé chưa lập được bằng người, đi mừng tín đồ ta nhục lắm. Cũng thời gian ấy, Hưng Đạo vương vãi có việc quân qua vùng đất Phù Ủng. Phạm Ngũ Lão sẽ ngồi đan sọt ngoài đường mải nghĩ về cuốn sách Binh thư nên lừng khừng quan quân trảy đến. Một bạn lính dẹp mặt đường quát mãi, chàng trai đan sọt vẫn cứ ngồi yên. Fan lính bèn sử dụng giáo xuyên vào đùi kẻ cản đường, vậy mà bạn đan sọt cứ như không.
Giáo xuyên vào đùi, Phạm Ngũ Lão vẫn nghĩ mang đến vận mệnh của đất nước trước họa thôn tính (ảnh minh họa). Xem thêm: Những hình ảnh ước mơ của em đẹp nhất, những hình ảnh tuyệt vời của ước mơ
Hưng Đạo vương lấy có tác dụng lạ, bèn mang lại quân dừng lại tới hỏi ngành ngọn sự việc. Ngũ Lão lúc này mới chú ý lên, thấy vị tướng đã đứng tuổi, cằm vuông đôi mắt sáng, chòm râu đen, nét mặt uy nghi, bèn chớ lên, vòng tay cúi đầu thi lễ trả lời: “ Thưa Đức ông, thần họ Phạm, tên Ngũ Lão quê sinh hoạt Phù Ủng. Bên nghèo, ruộng không có, đề nghị làm nghề đan sọt nuôi mẹ già. Thần mải nghĩ mấy câu vào binh thư nên đo đắn có quân của Đức ông qua đây. Xin Đức ông xá tội”. Thấy con trai trai khôi ngô, khẩu khí đàng hoàng; Hưng Đạo vương vãi hỏi thêm chuyện thì thấy chàng trai khá thông thuộc Kinh truyện với Binh thư. Qua đối đáp trôi tan của phái mạnh trai nông dân, tướng mạo công thì thầm hiểu phía trên sẽ là một trong vị lương tướng của triều đình. Ông sai lính lấy thuốc dịt dấu thương rồi mang lại vời về triều. Sau khoản thời gian về ghê đô, Hưng Đạo vương tiến cử Phạm Ngũ Lão lên Triều đình với chức làm chủ quân Cấm vệ. Vệ sĩ biết ông là nông dân thì không phục bèn xin tâu được cùng ông thử sức. Phạm Ngũ Lão bởi lòng, nhưng trước lúc vào đấu sức, ông xin về quê 3 tháng. Về quê, ngày nào Phạm Ngũ Lão cũng ra dòng gò lớn ko kể đồng, đứng giải pháp một tầm mà nhảy lên, nhảy đầm mãi cho đến khi mẫu gò bị sạt mất một nửa. Hết hạn, ông về bên cấm thành, cùng các vệ sĩ so tài. Thấy ông tới lui như bay, tay đấm, chân đá thoăn thoắt, coi ra sức hoàn toàn có thể địch nổi cả vài ba chục người. Trường đoản cú đó, quân vệ sĩ bái phục ông. Như vậy, xuất thân làm cho quan của Phạm Ngũ Lão không qua khoa cử nhưng đi bằng con đường đặc biệt là lọt vào nhỏ mắt xanh của vị thánh tướng triều è cổ đã cho biết thêm cách mộ hiền tài phong phú và đa dạng của vương triều bấy giờ để phát huy sức khỏe toàn dân kháng ngoại xâm. Với kỹ năng bẩm sinh cùng chí hướng đúng mực của mình, lại được đích thân trằn Quốc Tuấn rèn cặp, Phạm Ngũ Lão mau chóng trở thành một trong những vị tướng mạo xuất sắc trong cả nhị lần quấy tan giặc thôn tính Nguyên - Mông. Ông được vua trần phong hàm Hạ phẩm Phụng ngự. Sau này, lúc phò tá tía đời vua Trần, Phạm Ngũ Lão liên tục lập chiến công, những lần tiến công dẹp quân Ai Lao với quân Chiêm Thành cũng như các tội phạm trưởng làm phản loạn vị trí biên giới.
Phạm Ngũ Lão được Hưng Đạo Đại Vương ưu ái gả con gái cho. Điều này không nhiều xảy ra trong vương triều Trần. Để có tác dụng được điều ấy một biện pháp thuận tình đạt lý, è Quốc Tuấn đã yêu cầu giáng đàn bà Anh Nguyên xuống làm nhỏ nuôi. Chỉ riêng điều này đã thấy sự chú ý xa trông rộng, phân phát hiện cùng trọng dụng hiền khô tài của Hưng Đạo Vương. Điều kia cũng xác minh sự tiến bộ vượt bậc của triều trằn trong thuật dùng bạn hiền xuất thân từ bỏ tầng lớp dân dã để phát huy sĩ khí cả nước trong trị quốc và đánh giặc.
Về các chiến công của Phạm Ngũ Lão, theo sử chép thì hầu hết là trong số lần đánh dẹp Ai Lao với Chiêm Thành, cơ mà thực ra, khả năng quân sự của ông vẫn được biểu hiện và xác định ngay tự khi thâm nhập cuộc ngôi trường chinh tấn công quân Nguyên - Mông lần thiết bị hai. Mon 9 năm 1284, nhằm đối phó với tình trạng căng trực tiếp từ sức xay chiêu hàng của triều đình bên Nguyên và sự lung lay giữa đánh hay hòa của nội cỗ triều Trần, trằn Quốc Tuấn mang lại tổng duyệt những quân trên Đông bộ Đầu để cải thiện sĩ khí toàn quân, củng cố niềm tin chiến đấu của quan, quân trong triều Trần. Trong cuộc đại chú tâm ấy, trần Quốc Tuấn đã cắt cử cha phòng cùng điều gần như tướng tài giỏi nhất lên những mặt trận quân sự chiến lược quan trọng, Phạm Ngũ Lão được giao trọng trách sắp xếp quân đội bảo vệ vùng biên giới Đông Bắc. Thượng tướng mạo quân è Nhật Duật bảo đảm vùng biên cương Tây Bắc cho biết sự tin cậy tuyệt vời và hoàn hảo nhất của è Quốc Tuấn cũng tương tự các vua trằn vào vị tướng tá trẻ ko cùng mẫu tộc Phạm Ngũ Lão (khi ấy ông new 30 tuổi). Sắp xếp Phạm Ngũ Lão phòng thủ trên chiến trường Đông Bắc, địa điểm 50 vạn quân do Thoát Hoan dẫn đầu chuẩn bị đánh quý phái là một thống kê giám sát có tính kế hoạch cao, xuất sắc đẹp của è cổ Quốc Tuấn. Vì nếu là 1 trong vị tướng tôn thất khác, trước thanh thế cực lớn của quân xâm lược sẽ khá dễ dao động.
Phạm Ngũ Lão truy tiếp giáp giặc bay Hoan (ảnh minh họa).
Trên thực tế, hầu như ngày đầu chiến tranh chống lại đội quân xâm lược hùng mạnh, quân ta thất lợi và tiếp tục phải lui binh chiến thuật, bảo toàn lực lượng đợi thời cơ phản nghịch kích. Nếu như không phải là 1 tướng giỏi, am tường chiến lược chiến tranh lâu hơn (một chủ trương không còn sức đúng chuẩn của trằn Quốc Tuấn) sẽ không còn thể tiến hành được và khi ấy sự thất bại của tất cả một vương triều là quan trọng tránh khỏi (thực tế là tất cả tôn thất công ty Trần thời đặc điểm này đã đầu hàng giặc như Chiêu quốc vương è Ích Tắc).
Khi nhận trách nhiệm phòng thủ hướng chủ yếu diện mà tập đoàn lớn quân thoát Hoan tiến tiến công ồ ạt như triều dâng thác đổ, Phạm Ngũ Lão đã bố phòng ở các cửa ải ngăn giặc, cùng dân binh đánh phần đa trận thứ nhất khi chúng xâm phạm vào khu đất đai Tổ quốc, tinh ranh từng cách lui binh theo ý đồ chiến lược đã định. Lúc được nai lưng Hưng Đạo tin tưởng, Phạm Ngũ Lão đang đem hết sở học và năng lực quân sự của mình trong chiến cuộc lui binh thần diệu sau khoản thời gian hết sức quả cảm tiến công giặc tại các cửa ải Nội Bàng, chi Lăng... Cùng theo kế sách lui binh thành công về Vạn Kiếp.Trong cuộc lui binh kế hoạch có ý nghĩa sống còn này, Phạm Ngũ Lão đã bộc lộ là một tướng tài kiệt xuất. Khi chiến sự liên tiếp bất lợi, trần Quốc Tuấn yêu cầu phò nhị vua bỏ Thăng Long. Cũng thời gian ấy, đạo quân của Toa Đô từ bỏ Chiêm Thành tấn công ra phía Bắc, phá vỡ vạc ải nghệ an đang tràn ra Thanh Hóa khiến cục diện chiến tranh thập phần nguy khốn với quân ta. Lúc đó, theo nghĩa vụ của trằn Quốc Tuấn, Phạm Ngũ Lão mau chóng đi mũi nhọn tiên phong trong đội quân của Thượng tướng è Quang Khải tác chiến cùng bề mặt trận new chống nhau với thống chế Toa Đô, một tướng mạo tài lão luyện của quân Nguyên - Mông.
Ngoài sự rứa quân tài năng của nai lưng Quang Khải trên trận mạc này, phải nói đến công lao xuất sắc của Phạm Ngũ Lão. Lúc ấy, nổi tiếng tướng quân Phạm Ngũ Lão khiến giặc luôn luôn khiếp sợ, uy danh của ông vẫn vang xa quý phái cả phía địch quân. Giữa những tháng ngày tác chiến âu sầu với đại quân Toa Đô, tởm nghiệm chiến trường cùng với sự dày dạn đại chiến của binh sĩ đã mang lại Phạm Ngũ Lão một niềm tin tất thắng. Viên diện chiến tranh khi đó đã ở vào cầm cố giằng co và kẻ thù sau vắt thượng phong ban sơ đã sinh kiêu ngạo, bê trễ, coi thường địch - cái lẽ tồn vong của mọi trận chiến tranh.
Thời cơ tổng phản công sẽ tới, sau thắng lợi Hàm Tử quan lại đập tan nhóm hải thuyền hùng hậu của nguyên suý Toa Đô, è Quốc Tuấn đưa ra quyết định tập kích Chương Dương. Phạm Ngũ Lão lĩnh ấn mũi nhọn tiên phong dưới sự chỉ đạo trực tiếp của thái sư Thượng tướng trần Quang Khải áp dụng đường thủy tiến tấn công Chương Dương, chỗ tập trung phần nhiều thủy quân với kỵ binh địch. Trận đánh đã ra mắt hết sức khốc liệt, Phạm Ngũ Lão dẫn đầu các tráng sĩ quyết tử trên những chiến thuyền giấu sẵn hóa học nổ với đồ dẫn lửa xông thẳng vào phần đông hạm thuyền của Nguyên - Mông mặc đại bác bỏ bắn như mưa, khói lửa mù mịt vào tiếng sát Thát vang lên ghê rợn. Đội quyết tử áp sát đốt thuyền giặc, những phát nổ kinh thiên đụng địa, lửa cháy, đầu rơi, ngày tiết chảy, cả một đại dương lửa bùng lên. Trong ánh lửa, Phạm tướng tá quân thuộc những anh hùng xông lên thuyền địch với một thế mạnh dạn không gì chống nổi. Sau trận Chương Dương, nai lưng Quốc Tuấn biết thoát Hoan tất phải bỏ ghê thành dỡ chạy, đã cắt cử Phạm Ngũ Lão, dẫn quân mai phục bên cánh rừng cửa ải Nội Bàng, truy tìm kích tàn quân của bay Hoan. Tàn binh Nguyên - Mông lại một phen kinh hồn dưới tài cha trận của Phạm Ngũ Lão.
Phạm Ngũ Lão là vị tướng mạo luôn có mặt ở phần đông trận quyết chiến đặc biệt và luôn tự mình xông lên giết thịt giặc làm cho gương cho tía quân tướng sĩ. Cuộc đời ông là cuộc đời gắn sát với chiến trận và hầu như chiến công vang dội. Theo tấm gương của Hưng Đạo Đại Vương, ông luôn luôn yêu quân nhân như con, đồng cam cùng khổ, trên chiến trường thì cực kỳ dũng cảm, khi rèn quân lại hết sức nghiêm minh, từ bỏ mình làm cho gương, biết phân phát huy những sở trường, địa hình, thời tiết nhằm giành chiến thắng. Sau trận chiến chông quân Nguyên- Mông lần sản phẩm công nghệ 3, Phạm Ngũ lão liên tiếp được vua Trần cất nhắc, trọng dụng vào các chức quan bự như: quản lĩnh quân Thánh Dực của triều đình (1290); Kim Ngô Hữu vệ Đại tướng quân(1298); Thân vệ Đại tướng quân (1301); quan liêu Nội Hầu (1318). Ông cũng rất được ban những ân điển khủng của Vua như: Kim Phù, Vân Phù, Quy Phù, Phi Ngư Phù.
Đền Phù Ủng- Ân Thi, Hưng Yên chỗ thờ Danh tướng mạo Phạm Ngũ Lão.
Tháng 11 năm 1320, Phạm Ngũ Lão tạ thế ở tuổi 65. Bàn về ông, Lê Quý Đôn từng nói: "Phạm Ngũ Lão là fan trong trẻo, cứng rắn, cao thượng, thanh liêm, gồm phong độ như kẻ sĩ quân tử đời Tây Hán, thật chưa hẳn người khoảng thường rất có thể theo kịp được. Cũng chính vì nhà è cổ đãi ngộ sĩ phu rộng thoải mái mà ko bó buộc, hòa nhã mà bao gồm lễ độ, vì thế nhân đồ vật trong 1 thời có khí trường đoản cú lập, hào hiệp cao siêu, vững vàng vượt ra bên ngoài thói thường, làm cho rạng rỡ vào sử sách, trên không hổ với trời, dưới không thẹn dưới đất". Sử gia Ngô Sĩ Liên viết trong Đại Việt sử ký toàn thư rằng: “Tôi từng thấy những danh tướng nhà Trần như Hưng Đạo vương vãi thì học vấn trầm trồ ở bài xích hịch, Phạm Điện súy(tức Phạm Ngũ Lão) thì học vấn bộc lộ ở câu thơ, nào phải riêng nghề võ. Nỗ lực mà sử dụng binh tinh diệu, hế tiến công là thắng, hễ tiến công là chiếm được, fan xưa cũng không ai rất có thể qua nổi những ông” (Bản kỷ, quyển 6, tờ 38 a-b). Sử gia Phan Huy Chú trong Lịch triều Hiến chương một số loại chí, phần ghi chép và bàn về những vị tướng có tài đã vinh danh 16 vị tướng từ bỏ thời Lý mang đến thời Lê sơ, riêng biệt triều Trần tất cả 4 fan là nai lưng Quốc Tuấn, trần Nhật Duật, nai lưng Khánh Dư với Phạm Ngũ Lão. Điều đó cho thấy ngay cả sử quan liêu thời phong loài kiến luôn đảm bảo an toàn tôn thất thỉnh thoảng thiên lệch nhưng cũng đề nghị khách quan chú ý nhận kỹ năng quân sự của ông, xếp ông vào mặt hàng danh tướng bậc nhất lúc bấy giờ. Điều này đã khẳng định vai trò, địa chỉ của Phạm Ngũ Lão trong các võ công hiển hách của vương vãi triều Trần. Tài năng, đức độ, công trạng và uy tín của Thượng tướng quân Phạm Ngũ Lão, một vị tướng xuất thân nông dân đã đi vào lịch sử hào hùng và được nhân dân những thế hệ, tuyệt nhất là quê nhà ông tôn cúng mà đỉnh cao là liên hoan đền Phù Ủng hằng năm tưởng niệm công đức của ông. Cũng các nơi gồm thờ ông, đặc biệt trong những đền cúng Hưng Đạo Đại Vương thông thường sẽ có cả tượng thờ ông. Thương hiệu của ông còn được đặt cho một vài trường học với tên phố tại các địa phương vào cả nước. Bảo tàng lịch sử dân tộc quốc gia hiện thời đang tọa lạc tại số 1 phố Phạm Ngũ Lão- Hà Nội.
Tại thường Phù Ủng ở thủ đô Hà Nội, nơi vọng thờ Phạm Ngũ Lão còn khắc song câu đối cổ ca tụng tài đức và sự nghiệp kỳ vĩ của ông:
